1ο Γυμνάσιο Γέρακα

Ερωτήσεις Εισαγωγής στην Οδύσσεια

ΟΔΥΣΣΕΙΑ Α΄ ΤΑΞΗ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Α. ΠΟΙΗΣΗ Β. ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ Α. Έπος ( 8ος αι.) Β. Λυρική ποίηση( 7ος -6ος αι.) Γ. Τραγωδία ( 5ος αι.)
Tο περιεχόμενο του έπους είναι: -ηρωικό (κατορθώματα θεών και ηρώων .Ηρωικά έπη: Ιλιάδα,Οδύσσεια)
-διδακτικό-φιλοσοφικό
-μυθολογικό

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

1. Τι ονομάζεται έπος, τι είναι το ηρωικό έπος
2. Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα του ηρωικού έπους (αναφέρεται σε μια παλαιότερη εποχή που φαντάζει ιδανική,τα γεγονότα παρουσιάζονται σα να είναι αληθινά,έχει αντικειμενικό χαρακτήρα,δεν εκφράζει προσωπικές απόψεις του ποιητή, αλλά όλη την κοινωνία μέσα στην οποία δημιουργείται, όπως τα δημοτικά μας τραγούδια.)
3. Ποια είναι τα κυριότερα ηρωικά έπη, ποιος τα έγραψε;
4. Τι είναι επικός κύκλος ή κύκλια έπη; ( μια σειρά επικών ποιημάτων που όλα μαζί συμπληρώνουν ένα ευρύτερο θέμα.Από τα ποιήματα αυτά σώζονται ολόκληρα μόνο η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, ενώ από τα υπόλοιπα σώζονται μόνο κάποιοι στίχοι)
5. Σε ποια εποχή αναφέρονται τα ομηρικά έπη, ποιος είναι ο ποιητής τους, πότε έζησε, πότε έγινε η καταγραφή των επών;
6. Να εξηγήσετε τις ονομασίες των ομηρικών επών.
7. Ποιο είναι το θέμα και ποιο το περιεχόμενο της Οδύσσειας.
8. Τι είναι οι αναχρονισμοί που υπάρχουν μέσα στα έπη; ( είναι τα στοιχεία εκείνα που παρουσιάζονται ως γνωρίσματα της μυκηναϊκής εποχής ( 12ος αι .), ενώ είναι γνωρίσματα της εποχής του Ομήρου ( 8ος αι. )π.χ. καύση νεκρών, η χρήση σιδήρου.
9. Σε πόσες ραψωδίες χωρίζονται το ομηρικά έπη; Πώς δηλώνονται αυτές;
10. Ποιες οι διαφορές αοιδών και ραψωδών ( αυτοσχεδιάζουν και τραγουδούν με συνοδεία κιθάρας/φόρμιγγας, είναι επαγγελματίες, βρίσκονται μόνιμα σε παλάτια, τραγουδούν σε συμπόσια./// δεν αυτοσχεδιάζουν, συρράπτουν-ενώνουν ποιήματα, απαγγέλλουν κρατώντας στα χέρια τους ένα ραβδί, ταξιδεύουν από τόπο σε τόπο, παίρνουν μέρος σε αγώνες ραψωδίας.)
11. Από πού φαίνεται η αξία των ομηρικών επών ( είναι τα παλαιότερα έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, διδάσκονται από την αρχαιότητα στα σχολεία, από εκεί μάθαιναν οι αρχαίοι την ιστορία τους ,τη θρησκεία τους έπαιρναν διδάγματα ζωής. Άσκησαν τεράστια επίδραση στην αρχαία ελληνική και ρωμαΪκή λογοτεχνία και τέχνη- γλυπτική, ζωγραφική,αγγειογραφία- και συνεχίζουν να εμπνέουν και σύγχρονους καλλιτέχνες ,σκηνοθέτες κ.λ.π )
12. Ποια είναι τα τρία μέρη στα οποία χωρίζεται η Οδύσσεια: ( Τηλεμάχεια α-δ, Νόστος ε-ν, Μνηστηροφονία ν-ω. )

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΚΑΠΟΙΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝNΟΙΩΝ

ΕΠΟΣ: πολύστιχο αφηγηματικό τραγούδι.
ΠΡΟΟΙΜΙΟ: η εισαγωγή, ο πρόλογος του έπους
ΕΠΙΚΛΗΣΗ: ο ποητής καλεί τη Μούσα ( θεότητα που προστάτευε το ηρωικό έπος, η Καλλιόπη ) να τον βοηθήσει ν’ αφηγηθεί τα γεγονότα.
ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: ο ποητής ζητά από τη Μούσα να ξεκινήσει από κάποιο σημείο.
ΑΥΤΟΔΙΚΙΑ: είναι η αυθαίρετη τιμωρία του δράστη από τον παθόντα. Ήταν κάτι που αποδέχονταν και οι θεοί.
ΑΓΟΡΑ: συνέλευση/συγκέντρωση ( αναφέρεται σε θεούς και ανθρώπους )
ΑΝΘΡΩΠΟΜΟΡΦΙΣΜΟΣ: το να συμπεριφέρονται οι θεοί όπως οι άνθρωποι: έχουν ανάλογα συναισθήματα: χαίρονται,ζηλεύουν --ανάλογες ενέργειες: τρώνε,κάνουν δουλειές π.χ. η Καλυψώ υφαίνει.
ΕΝΑΝΘΡΩΠΙΣΗ: το να παίρνει ένας θεός τη μορφή κάποιου ανθρώπου π.χ. η Αθήνα παίρνει τη μορφή του Μέντη , ( φίλος του Οδυσσέα ).
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ:όταν κατά την εμφάνιση των θεών αποκαλύπτεται η θεΪκή τους ιδιότητα.
ΗΘΟΓΡΑΦΗΣΗ: είναι η περιγραφή του ήθους ( του χαρακτήρα ) ενός προσώπου, με βάση όσα λέει, όσα κάνει και όσα σκέφτεται.
ΙΚΕΣΙΑ:είναι η θερμή παράκληση για παροχή προστασίας ή βοήθειας. Η συνηθισμένη στάση ικεσίας ήταν να σκύψει ο ικέτης , και με το ένα χέρι ν’αγγίζει τα γόνατα και με το άλλο το πηγούνι του ανθρώπου τον οποίο ικέτευε.
ΣΧΗΜΑ ΑΔΥΝΑΤΟΥ:είναι ένας τρόπος για να δείξουμε πως κάτι δεν είναι δυνατό να συμβεί σε καμιά περίπτψση παρά μόνο όταν αλλάξει η φυσική τάξη του κόσμου.
ΝΟΣΤΟΣ: επιστροφή ( του Οδυσσέα στην Ιθάκη και στην οικογένειά του ) νόστιμον ημαρ η ημέρα της επιστροφής
ΤΥΠΙΚΕΣ ΣΚΗΝΕΣ: πρόκειται για περιγραφές γεγονότων που επαναλαμβάνονται μέσα στο έπος π.χ. η σκηνή της φιλοξενίας, της αναγνώρισης των συζύγων.
ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ: επίθετα που συνοδεύουν το ονάματα θεών και ανθρώπων και αναφέρονται σε κάποιο χαρακτηριστικό τους γνώρισμα. Πολυμήχανος Οδυσσέας, κοσμοσείστης Ποσειδώνας.
ΥΣΤΕΡΟΦΗΜΙΑ: είναι η φήμη που συνοδεύει το όνομα κάποιου ανθρώπου και μετά το θάνατό του. Αυτή η μεταθανάτια φήμη στην ομηρική εποχή θεωρείται σπουδαίο ιδανικό και οι άνθρωποι αγωνίζονται να την κατακτήσουν με ηρωικές προσπάθειες.

Κουσερή Γ.