Σ' αυτό το σπίτι που 'ρθαμε
- 27 Σεπ 2012
- Ανανεώθηκε 29 Σεπ 2012
- Αναρτήθηκε 27 Σεπ 2012
- Εμφανίσεις: 4621
Τραγούδι του γάμου
Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε, καλέ σήμερα,
Πολλοί ‘ναι μαζεμένοι, σαν τι χαρά θα γένει.
Παντρεύεται ο Αυγερινός, καλέ σήμερα,
Την πούλια κάνει ταίρι και τ’ άστρα συμπεθέροι.
Νύφη πόσο τ’ αγόρασες, καλέ σήμερα,
Αυτό το παλικάρι, να τ’ αγοράσουν κι άλλοι.
Χίλια φλουριά τ’ αγόρασα, καλέ σήμερα,
Και πεντακόσια γρόσια για την καλή τη γλώσσα.
“In this house we have come”
A wedding folk song
In this house we have come today there are a lot of people;
What is the joyful event that will happen here?
The morning star is married to Pleiades
and all the other stars are relations by marriage.
Tell us bride, how much did you pay to buy this young man,
so that others can buy him too?
I paid one thousand gold coins
and five hundred piastre because he is a very good man.
Λίγα λόγια για το τραγούδι
Αυτό είναι ένα παλιό δημοτικό τραγούδι του γάμου, γνωστό στις περισσότερες περιοχές της πατρίδας μας, από τη Θράκη ως την Πελοπόννησο. Το τραγουδούσαν και ταυτόχρονα χόρευαν οι συγγενείς και οι καλεσμένοι στο σπίτι της νύφης, λίγο πριν ξεκινήσουν για την εκκλησία όπου θα γινόταν η τελετή του γάμου.
Το τραγούδι αυτό αναφέρεται στο χαρούμενο γεγονός του γάμου που παρευρίσκεται πάρα πολύς κόσμος. Είναι τόσο σημαντικό γεγονός, που συμμετέχει όλο το σύμπαν, αφού ο γαμπρός είναι ο Αυγερινός, νύφη είναι η Πούλια και οι συγγενείς τους είναι όλα τα άστρα του ουρανού. Με την ερώτηση που απευθύνεται στη νύφη, αλλά και την απάντησή της, τονίζεται η αξία του γαμπρού και οι αρετές του, αλλά και το πόσο τυχερή είναι η νύφη που παντρεύεται αυτόν τον νέο.
Few words about the song
It’s an old folk song known in the most parts of our country, from Thrace to the Peloponnese. Relatives and guests used to sing this song and dance in the bride’s house, before leaving home and go to church for the wedding ceremony.
This song is related to wedding which is a joyful event with the participation of many people. According to this song, wedding is so important that even the “universe” participates in it, since the bridegroom is the ‘morning star”, the bride is the “Pleiades” and their relatives all the other stars of the sky. The fact that the bride is asked about her future husband as well as her response to it, are to emphasize the bridegroom’s qualities and the bride’s fortune to be married to such a good young man.
Τραγούδια του γάμου (γενικά)
Η συνήθεια να συνοδεύεται η παραδοσιακή τελετουργία του γάμου σε όλες τις διαδοχικές φάσεις της με τραγούδια έχει την αρχή της στην ομηρική εποχή, και από τότε συνεχίστηκε σταθερά προσαρμοσμένη βέβαια στις συνθήκες κάθε εποχής.
Τα τραγούδια του γάμου ήταν πολύστιχα και δίστιχα και χάριζαν στην γαμήλια ιεροτελεστία συγκινητικό και πανηγυρικό τόνο. Σε κάθε σημείο της γαμήλιας τελετουργίας αντιστοιχούσε και ένα τραγούδι ή ένας κύκλος τραγουδιών. Υπήρχαν τραγούδια για το λογοδόσιμο και τα αρραβωνιάσματα, άλλα, όταν ετοίμαζαν τα ψωμιά και τις κουλούρες του γάμου και άλλα, όταν ετοίμαζαν το νυφικό κρεβάτι. Οι αποχαιρετισμοί της νύφης στο πατρικό της σπίτι είναι και αυτοί θέμα τραγουδιών πολύ συγκινητικών. Τραγουδώντας οι συγγενείς του γαμπρού πήγαιναν στο σπίτι της νύφης για να πάρουν τα προικιά της. Με τραγούδια στόλιζαν τη νύφη και το γαμπρό και τους συνόδευαν στην εκκλησία και με τραγούδια υποδέχονταν τους νεόνυμφους στο καινούργιο τους σπίτι. Από χορούς και τραγούδια συνοδεύονταν κυρίως τα γαμήλια ξεφαντώματα στο τραπέζι του γάμου και πολλές φορές συνεχίζονταν τη δεύτερη και την τρίτη ημέρα.
Όλα τα τραγούδια αυτά εκφράζανε κυρίως παινέματα για τα κάλλη και τις χάρες της νύφης και του γαμπρού, αλλά και ευχές στο νέο ζευγάρι για αρμονική συμβίωση, υγεία, ευημερία και τεκνοποιία.
About wedding folk songs (generally)
Even since Homer’s times, wedding was accompanied by songs from beginning to the end (in all the stages (phases) of it) and it has never stopped been like this through the years, with all the necessary changes from time to time.
Wedding songs (of two or more verses) caused great excitement and a festive atmosphere during the wedding procedure. Obviously there were special songs for each (stage) part of this procedure. For instance, there were songs about informal or formal engagement, the wedding bread rolls making, as well as the nuptial bed making. Songs about the bride’s leaving her father’s house are songs full of emotion. Singing special wedding songs, the bridegroom’s relatives used to go to the bride’s house to take the bride’s dowry. Singing songs, they helped the bride and the bridegroom get ready and accompanied them to church for the ceremony. With songs they welcomed the newly weds to their new house. The wedding party (it usually lasted for two or three days) was full of songs and dance. All these songs mainly praised the bride’s and bridegroom’s qualities and talents and included lots of wishes for the newly weds, concerning a good married life, health and child bearing.
Τραγούδι του γάμου - Wedding folk song
Σήμερα γάμος γίνεται
Σήμερα γάμος γίνεται σ’ ωραίο περιβόλι
σήμερα ‘ποχωρίζεται η μάνα από την κόρη.
Γαμπρέ τη νύφη ν’ αγαπάς να μην τηνε μαλώνεις
σαν το σγουρό βασιλικό να τηνε καμαρώνεις.
Σήκω περήφανε αϊτέ κι άνοιξε τα φτερά σου
να πεταχτεί η πέρδικα που ‘χεις στην αγκαλιά σου.
Ω! Παναγία Δέσποινα με το Μονογενή σου
στ’ αντρόγυνο που έγινε να δώσεις την ευχή σου.
Nuptials (a wedding ceremony)
Today, nuptials are performed in a lovely garden.
Today, a daughter is parting from her mother.
Bridegroom, you must love the bride you mustn’t scold her.
You must be proud of her as if she was a nice flower.
Proud eagle, open your wings
and let the partridge that is in your arms spring out.
Oh Virgin Mary, with your only son
please give your wishes to the newly married couple.
Παραδοσιακά έθιμα του γάμου
Τα έθιμα του παραδοσιακού γάμου μπορεί να διέφεραν στις λεπτομέρειές τους από τόπο σε τόπο, αλλά είχαν ένα κοινό άξονα με διαδοχικές φάσεις, που ήταν οι εξής:
1. Επιλογή της νύφης από το γαμπρό και τους γονείς του.
2. Προξενιό και καθορισμός της προίκας.
3. Αρραβώνας
4. Προπαρασκευαστικά έθιμα της εβδομάδας πριν από το γάμο (καλέσματα, κατασκευή της σημαίας (σε κάποια χωριά) και των ψωμιών του γάμου, έκθεση παράδοση της προίκας, στρώσιμο του νυφικού κρεβατιού, παρασκευή γλυκών)
5. Έθιμα κατά την ημέρα της τελετής (ξύρισμα του γαμπρού, στόλισμα της νύφης, νυφική ενδυμασία, νυφικός πέπλος, γαμήλια πομπή από τους συγγενείς του γαμπρού για παραλαβή της νύφης από το σπίτι της, μετάβαση στην εκκλησία, στέψη και επιστροφή στο σπίτι του γαμπρού, είσοδος των νεόνυμφων στο νέο τους σπίτι, υποδοχή της νύφης από την πεθερά, πρώτη νύχτα του γάμου και έλεγχος της αγνότητας της νύφης.
6. Έθιμα μετά το γάμο (αντίγαμος δηλ. την επόμενη Κυριακή οι νεόνυμφοι πήγαιναν στην εκκλησία, κοινωνούσαν και άφηναν εκεί τις λαμπάδες του γάμου. Επέστρεφαν στο πατρικό σπίτι της νύφης και ο γάμος τελείωνε με τραπέζι και γλέντι.
Όλα αυτά τα έθιμα ήταν πλαισιωμένα με πολυάριθμα τραγούδια ανάλογα με την περίσταση. Πολλά από αυτά διατηρούνται ακόμα και σήμερα, κυρίως στα χωριά, και κάποια έχουν σβήσει. Τη θέση τους έχουν πάρει άλλες συνήθειες που έχουν επιβάλλει οι νέες συνθήκες της ζωής και οι σχέσεις των ανθρώπων, όπως έχουν διαμορφωθεί από τη σύγχρονη τεχνολογία και βιομηχανία, τις επικοινωνίες, τον τουρισμό.
Traditional wedding customs
Although traditional wedding customs were not absolutely the same from place to place, wedding procedure was the same everywhere, having the following stages (phases):
1. Choice of the bride by the bridegroom and his parents.
2. Match making and dowry arrangements.
3. Engagement.
4. Customs of the week before the wedding (invitations, the white flag making – in some villages they used a flag when going to the bride’s house – the wedding bread rolls making, dowry display, nuptial bed making , sweets making).
5. Customs during the wedding day (the bridegroom’s shave {done by his friends}, the bride’s jewellery put on her by her friends, the wedding dress and veil, the wedding procession of the bridegroom’s relatives to the bride’s house, going to church for the ceremony and return to the bridegroom’s house, welcome of bride by her mother in low, wedding party full of songs and dances for two, three or more days).
6. Customs that follow the week after wedding are called “andigamos”; some of them are: next Sunday the newly weds go to church to receive communion and leave wedding candles there. After that they go to the bride’s fatherly home; having dinner and fun there, the wedding procedure comes to the end.
All these customs were accompanied by lots of songs. Most of the customs are still kept (especially in the villages) while some of them don’t exist any more. They have been replaced by other habits concerning the new life conditions and people’s relations, suggested by technology, manufacture and tourism.
Στέφανα του γάμου: Ιστορική αναδρομή
Τα έθιμα και οι παραδόσεις του γάμου, μας ακολουθούν από την αρχαιότητα. Τα στέφανα του γάμου συναντώνται στην αρχαία Ελλάδα και η παράδοση αυτή συνεχίστηκε και από την ορθόδοξη εκκλησία. Κατά την τελετή του γάμου στην αρχαιότητα, στην πατρική ακόμη οικία, η νύφη ανέβαινε σε άμαξα, την κλινίδα, που την έσερναν γαϊδουράκια ή βόδια, και έπαιρνε θέση ανάμεσα στον νυμφίο (γαμπρός) και στον παράνυμφο, που ήταν κάποιος στενός συγγενής ή φίλος. Όλοι μαζί προχωρούσαν προς την οικία του γαμπρού. Η νύφη σ' αυτή την πομπική μετάβαση ήταν λαμπροστολισμένη και προπαντός φορούσε πάρα πολλά αρώματα, όπως εξάλλου και ο νυμφίος. Επίσης, το ζεύγος φορούσε στεφάνι (τα "στέφανα" που χρησιμοποιούμε και σήμερα) από διάφορα φυτά αφιερωμένα στην Αφροδίτη, όπως ελιά, κληματόφυλλα και λεμονανθοί. Στη Βοιωτία τα στέφανα ήταν φτιαγμένα από σπαράγγια, λόγω της συμβολικής τους σημασίας, ότι δηλαδή, όπως στα σπαράγγια από σκληρά αγκάθια αναδύονται γλυκύτατοι καρποί, έτσι και ο καθένας από τους δύο θα παρείχε ήρεμη και γλυκιά συμβίωση στον άλλον. Όμοια στέφανα, ωστόσο, φορούσαν και όσοι τους συνόδευαν. Η συνολική εικόνα, βέβαια, του νυμφίου και της νύφης ήταν εορταστική. Δεν φορούσαν ποικιλόχρωμα ή κόκκινα, αλλά ολόλευκα ρούχα, για να συμβολίζουν την απουσία φθοράς όχι τόσο στο σώμα τους όσο στη μεταξύ τους σχέση.
Αργότερα, στα χριστιανικά χρόνια, σε έναν ελληνικό ορθόδοξο γάμο τα παραδοσιακά στέφανα για τη νύφη και τον γαμπρό ήταν φτιαγμένα από λεμονανθούς και συνδυάζονταν με το κομψό κέντημα του νυφικού φορέματος. Τα άνθη συμβόλιζαν την παρθενία και την αγνότητα, επειδή είναι άσπρα και εύθραυστα και εκπέμπουν μια γλυκιά, απαλή μυρωδιά.
Στο Βυζάντιο τα στέφανα ήταν σύμβολα βασιλικά και γι' αυτό έμοιαζαν με βασιλικές κορώνες. Με το γάμο θεωρούσαν ότι δημιουργείται ένα νέο βασίλειο: το σπίτι και η οικογένεια των δύο νεόνυμφων. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, ο ιερέας ευλογεί τα στέφανα πάνω στο ευαγγέλιο, κάνει το σημείο του σταυρού πάνω από τα κεφάλια της νύφης και του γαμπρού και επικαλείται τον ίδιο τον Θεό, να τους στεφανώσει με δόξα και τιμή, στο νέο μικρό τους βασίλειο, όπου θα πρέπει να κυβερνήσουν με σύνεση, σοφία και δικαιοσύνη. Τα στέφανα του γάμου, υπενθυμίζουν επίσης τα στέφανα των μαρτύρων, τονίζοντας τη μαρτυρική διάσταση της χριστιανικής ζωής και τις άμετρες θυσίες, που χρειάζεται να γίνουν μέσα στο γάμο, για να φτάσουν οι σύζυγοι στην τελείωση.
Σήμερα, τα νυφικά στέφανα αντιπροσωπεύουν την ένωση των δύο ανθρώπων, τους κρίκους που ενώνουν την αλυσίδα της ζωής τους . Η ορθόδοξη εκκλησία χρησιμοποιεί τα στέφανα για να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην ιερότητα της δέσμευσης των δύο νεόνυμφων. Γι’ αυτό το λόγο στο τέλος της τελετής ο ιερέας δένει τα δύο στέφανα σφιχτά με την κορδέλα τους και έτσι δεμένα θα πρέπει να φυλαχτούν.
Some history of Crowns (Stefana)
The habits and traditions of Greek wedding originate from ancient times. The Greek Wedding Crowns (Stefana or Stephana or Stephania) were used in ancient Greece. The tradition of wedding crowns has been held by the Orthodox Church till today. Before the ancient wedding ceremony the bride left her homestead by a coach pulled by donkeys (clinis) and stood between the bridegroom (nymphios) and the paranymph, who was a relative or a close friend. They proceeded together to the bridegroom’s home. During this passage, the bride was brilliantly plumed and perfumed. The couple was wearing the stefana made of various plants dedicated to Aphrodite (Venus) such as olive leaves, vine leaves and lemon flowers. In the area of Boeotia the stefana were made of asparagus, due to their symbolism: the bride and the bridegroom offered a sweet coexistence to each other, as the sweet fruit of asparagus comes out of tough thorns. Everyone accompanying the couple was wearing the same stefana. The whole picture was festive. The couple was wearing white dresses, signifying the absence of decay not only in their bodies but mainly in their relation.
Later in the Christian times, stefana of a traditional Greek wedding were made of lemon flowers in harmony with the wedding dress. The flowers represented the virginity and the purity, due to their fragility and their sweet and soft perfume (aroma).
In Byzantine period stefana were royal symbols and looked like royal crowns. They considered that the marriage was the creation of a new kingdom: the home and the family of the couple. According to this view the priest blessed stefana above the Bible and formed a cross sign above the heads of the bride and the bridegroom. Then he prayed in the name of God to give them glory and honour in their new little kingdom, to rule it with wisdom and justice. The wedding crowns also reminded stefana of the martyrs and the sacrifices that the couple had to make toward their perfection.
Today stefana represent the connection of two people, the rings that connect the chains of their lives. The orthodox church uses stefana to emphasize the holiness of the connection of the bride and the bridegroom. For this reason the priest ties the ribbon of stefana so that the couple will be together forever.
Βιβλιογραφία - Bibliography
1. Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, Claude Fauriel, Τόμος Α’, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Κρήτης, Ηράκλειο, 2000
2. Ελληνική Λαογραφία, Τεύχος Δ’, (Δημοτική ποίησις), Γ. Σπυριδάκης, Αθήνα 1972
Websites:
2. www.kallithea.gr/el/Culture/Wedding
3. www.trikeri-pilio.gr/gamos.html
4. www.thassos-island.gr/greek/ethim/gamos.htm
